Taun Dal : Pralampita Owahing Jaman, Piwulang Kang Ngudhari Rasa
“Wanci lumampah, jagad nggilap gingsir. Ing antaraning siklus windu, wonten satunggal taun kang sinebat Dal: dudu taun kang nggegirisi, nanging taun kang nggegulang ati—nggugah manah supaya eling, waspada, lan andhap-asor. Nalika Dal rawuh, wektu kadadeyan kerep rubed, nanging saka rubed iku, kawicaksanan dipun sayat.”
---
1) Piwulang Dhasar Taun Dal
Posisi ing windu: Alip – Ehe – Jimawal – Je – Dal – Be – Wawu – Jimakir (Dal taun kaping gangsal).
Teges simbolik: Dal (saking aksara Dāl) tegesipun pituduh/dalil—taun pratondo owah-owahan: kursi pamaréntahan bisa gingsir, rakyat kena ujian, alam maringi sasmita.
Sipating taun: kerep sinebat “taun wuntu” (taun dawa ±355 dinten), arupa mangsa resik-resik kosmis: sing rawan dadi “miring” dibeneraké, sing ngrusak didhepak metu, sing andhap-asor diangkat.
---
2) Wektu Pepak (Kalebu Wulan Punika)
Miwiti Taun Dal: wiwit 1 Sura AJ 1959 (malem Sura 27/28 Juni 2025) nganti pungkasan Dal: sadèrèngé 1 Sura AJ 1960 (kisaran 30 Juni 2026).
Teges praktis: Sak-wulan Agustus 2025 iki pancèn sampun kalebet Taun Dal, lan Dal bakal lumampah terus ngantos pungkasan Juni 2026 (saurut pananggalan Jawa).
> Cathetan patitis: Ing paugeran Jawa, dina diwiwiti sakwisé surup (magrib). Mula “malem Sura” wus kalebu dina Sura sabanjuré.
---
3) Pralampita lan Kadadeyan Ing Taun Dal
Para sepuh nyarios, ing Dal kerep katon telung gelombang: (a) geger pamaréntahan, (b) abote rakyat, (c) sasmita alam.
1. Geger pamaréntahan – “ganti raja/ganti kursi”: owahing struktur, kebijakan kebalik, utawa pembersihan (resik-resik) pranata.
2. Abote rakyat – paceklik, rega mundhak, gaweyan kenceng; nanging iki kerep dadi wiwitan panggulawenthah daya tahan: rakyat luwih rukun, hemat, gotong-royong.
3. Sasmita alam – cuaca keblinger, lemah garing banjur udan gedhé, sakedhap bencana; tandha jagad ngresikaké awake.
4. Gelombang batin – akeh ati gumregah: sing gumedhé di-pirid, sing sabar di-paringi bukti, sing kandel angkara dipethaki liwat ujian.
---
4) Pantangan Umum Ing Dal (Wewaton Laku)
Pantangan punika dudu “pamali” sing medeni, nanging pepeling supados kalis saka pamrih lan sial.
Aja adigang–adigung–adiguna: ora pantes nglaku pamer daya/kuasa.
Aja mubadzir: pesta ageng tanpa guna luwih becik disegah; lebokna dana marang tetulung/sedekah.
Aja gampang nggagas soal gedhé sing ora pepak hitung—utamane nalika Sura: bedhah gedhong, pindahan omah massal, utawa pamrih proyek “nggegirisi” luwih becik ditunda.
Aja sembrana marang pratandha alam: yen ana sasmita, dititeni rumaket—aja disepelekna.
Luwihna tirakat: poso (mutih/dawud), semedi, maca doa, ngelarasna sedulur papat kalimo pancer.
---
5) Wewaton Nikahan Ing Taun Dal
Ing tradhisi, nikah diwawas mawa weton (dina + pasaran) lan sasi.
5.1. Wulan kang Lumrah (Sasi Jawa)
Sing diendhani: Sura (sasi tirakat; dudu wektu hura-hura).
Kerep dipilih: Mulud (Rabiul Awal), Ruwah (Syakban), lan Besar (Dzulhijah)—saben kulawarga bisa béda wewaton, nanging telu iki asring karasa “tedheng”.
5.2. Dina–Pasaran (Conto Laku Tertib)
Akeh garwa sepuh milih Rebo/Kemis kanthi Legi/Wage amarga dirasa empuk lan ayem (iki dudu dogma—namung laku lumrah).
> Elinga: unggah-ungguh kulawarga lan pitutur sesepuh luwih diurmati tinimbang “ngotot” petungan.
5.3. Petungan Neptu (Versi Umum)
Neptu dina: Ahad=5, Senin=4, Selasa=3, Rebo=7, Kemis=8, Jemuwah=6, Setu=9.
Neptu pasaran: Legi=5, Pahing=9, Pon=7, Wage=4, Kliwon=8.
Carane : jumlahna neptu lair calon penganten loro, banjur delengen asil modulo 8.
1 = Pegat (rawan pecah)
2 = Ratu (gedhé drajat)
3 = Jodho (cocog)
4 = Topo (awal rekasa, pungkasane mulya)
5 = Tinari (rejeki padhang)
6 = Padu (gampang cekcok)
7 = Sujanan (rawan godha selingkuh)
0/8 = Pesthi (tentrem)
Taun Dal nambah bobot marang kategori “angel” (Pegat/Padu/Sujanan). Dudu dilarang, nanging diwajibake tatabuhan batin luwih kenthel sadèrèngé akad.
5.4. Nalika Petungan “Angel”, Punapa Sing Kudu Dilinep?
Ruwat cilik sak wanci slametan :
Bubur abang–putih, kembang telon, banyu bening, tumpeng alit, donga pangruwatan (ngowahi rasa sédhih dadi syukur).
Gawe sedekah marang yatim/dhuwafa minangka “tumbal pamrih”—ngalihaké energi ala dadi paédah.
Milih dina sawise Sura (utawi wulan sing tedheng), lan ngundang sepuh/kyai/pinandhita ngasta pangestu.
Janji laku omah: sawisé nikah ngugemi salat/slametan riyaya, selasa–Jemuwah maca wirid/pamong rasa; nindakake gawe bebrayan (bebersih kampung, nandur, adus tetanduran): omah tentrem, sengkolo tatah.
> Pangèling: petungan iku pangasring rasa, dudu nasib mutlak. Rasa sih–tepa–teges–gotong royong sing ndadekaké kulawarga “mubeng lan mantep”.
---
6) Laku Pangruwatan Dal (Nyuda Geger, Nambah Ayem)
1. Slametan Dal (kecil, resik, ora mubadzir): bubur abang–putih, tumpeng alit, kembang telon, banyu bening—donga pangruwatan.
2. Pangapuraning sedulur: ngluwari ikatan ala—nyuwun pangapura marang tiyang sepuh, tanggi, kanca kerja—iki ngenthengi Dal.
3. Pangupajiwa welas asih: sedekah, nandur wit, ngresiki sumber banyu—“nrima ing pandum” nanging tetep nyambut gawe.
4. Poso & semedi: minimal sapisan saben wulan; nuju Dal becik nindakake mutih (1–3 dina) utawa ngurangi gadget (poso gaweyan digital) supaya rasa bening.
5. Tirakat Sura (yen nyangga): langkung sae diisi ngèlingi asal–usul tinimbang pesta: maca sejarah kulawarga, ngoyak ngelmu, maca serat/pitutur.
---
7) Ringkesan Praktis (Supaya Gampil Dieling)
Agustus 2025 s/d Juni 2026: isih Taun Dal.
Dal = owah-owahan: pamaréntahan gingsir, rakyat diuji, alam maringi sasmita.
Pantangan Dal: aja pamer, aja mubadzir, aja sembrana; luwihna tirakat & sedekah.
Nikah ing Dal: ora dilarang, nanging tata: endhani Sura, pertimbangna sasi ayem (Mulud/Ruwah/Besar), priksa neptu (Pegat/Padu/Sujanan kudu ruwat cilik + sedekah + pangestu sepuh).
Kunci Dal: andhap-asor, eling, nrima, lan tetulung—iku sing ngowahi geger dadi rahayu.
---
8) Pungkasan (Tembang Rasa)
“Dal punika pralampita; sing gumedhé dipirid, sing sabar dipundhuwuraké. Aja gemeter déning kabar, nanging gemeterna atimu déning eling marang Pangeran. Yen manah resik lan raga tumemen, Dal mung dalan—dudu tembok. Muga owah-owahan ndadèkaké kita luwih waskitha, luwih welas, lan luwih manunggal.”
0 comments:
Post a Comment